| Kategorija: |
Ekonomske statistike |
| Oblast: |
Unutrašnja trgovina |
| Istraživanje / popis: |
Indeks prometa u trgovini na malo |
Napomena: Ukoliko imate neko pitanje u vezi metapodataka, obratite se nadležnima u MONSTAT-u.
| 1. Kontakt podaci Vrh |
| 1.1. Nadležna organizacija: |
Uprava za statistiku Crne Gore - MONSTAT |
1.2. Nadležna organizaciona
jedinica: |
Odsjek statistike kratkoročnih indikatora |
| 1.5. Adresa kontakta: |
IV Proleterske br. 2, 81000 Podgorica Crna Gora |
| 3. Prezentacija statističkih podataka Vrh |
| 3.1. Opis podataka: |
Cilj istraživanja je prikupljanje podataka neophodnih za obračun indeksa ukupnog prometa trgovine na malo u Crnoj Gori. Dobijeni podaci se koriste za praćenje obima i dinamike kretanja prometa, analizu obima i promjena u strukturi lične potrošnje, analizu sezonskih karakteristika potrošnje i sagledavanje ukupnih ekonomskih kretanja. |
3.2. Klasifikacije koje se koriste
u istraživanju / popisu: |
KD2010
COICOP |
3.3. Sektori obuhvaceni
istraživanjem / popisom: |
Jedinice posmatranja su sva preduzeća (privredna društva) čija je osnovna djelatnost trgovina i koja su u Statističkom biznis registru razvrstana u oblasti 47 KD2010. |
3.4. Statistički pojmovi koji
se javljaju u istraživanju /
popisu: |
Indeksi prometa u trgovini na malo u tekućim cijenama pokazuju dinamiku vrijednosti prometa u trgovini na malo u posmatranom periodu.
Indeksi prometa u trgovini na malo u stalnim cijenama pokazuju dinamiku obima prometa u trgovini na malo u posmatranom periodu.
Promet robe bez PDV-a - vrijednost ukupnog prometa koji je preduzeće ostvarilo u toku izvještajnog mjeseca na teritoriji Crne Gore i iskazuje se u eurima. Ova varijabla obuhvata ukupan promet koji je preduzeće ostvarilo, bez obzira da li je ostvaren u trgovini na malo ili u nekoj drugoj djelatnosti.
Definicije varijabli istraživanja trgovine na malo su u skladu sa ESS standardima. |
| 3.5. Statistička jedinica: |
Jedinice statističkog posmatranja za koje se proizvode podaci su preduzeća koja su u Statističkom biznis registru razvrstana u oblasti 47 KD2010. |
| 3.6. Statistička populacija: |
Jedinice posmatranja su sva privredna društva u Crnoj Gori koja su predala PDV prijavu Upravi prihoda i carina Crne Gore i koja su u statističkom biznis registru razvrstana u oblasti 47 klasifikacije djelatnosti KD 2010. |
| 3.7. Referentna oblast: |
Podaci se odnose na čitavu teritoriju Crne Gore. |
| 3.8. Vremenska pokrivenost: |
Podaci o trgovini na malo se proizvode više od 50 godina ali se po novoj metodologiji rade od 2006. godine. Do 2006. godine u okviru za uzorak su se nalazila sva preduzeća koja se bave trgovinom na malo, bez obzira u kojoj djelatnosti su registrovana. Od 2006. godine, u okvir za uzorak se nalaze samo preduzeća koja su registrovana u oblasti 47 KD2010 (trgovina na malo). Od 2006. godine nije bilo prekida serije. |
| 3.9. Osnovni (bazni) period: |
Za baznu godinu se uzima 2015. godina. |
| 6. Institucionalno ovlašćenje Vrh |
6.1. Pravni akti i drugi
dogovori: |
Zakonom o zvaničnoj statistici i sistemu zvanične statistike (Sl.list Crne Gore br. 18/12 i 47/19) definisane su odredbe za prikupljanje, obradu i diseminaciju podataka. Zakon pruža Upravi za statistiku pravno ovlašćenje da prikuplja i pristupa podacima potrebnim za sprovođenje Programa i Godišnjeg plana. Zakon daje prioritet upotrebi administrativnih podataka, kao i pravo pristupa individualnim podacima koji su rezultat istraživanja ostalih proizvođača zvanične statistike. Kao dopuna zakonskim odredbama, Uprava za statistiku je potpisala više memoranduma o saradnji sa imaocima administratvnih podataka. |
| 6.2. Dijeljenje podataka: |
Potpisani Sporazumi o saradnji sa proizvođačima zvanične statistike:
1. Upravom prihoda i carina
2. Ministarstvom finansija
3. Centralnom bankom Crne Gore
4. Trilateralni sporazum (MONSTAT, Min.fnansija i CBCG)
Međunarodne institucije:
1. EUROSTAT
2. UN organizacije
3. MMF
4. Svjetska banka |
| 7. Povjerljivost statističkih podataka Vrh |
| 7.1. Povjerljivost - politika: |
članovi 53-60 Zakona o zvaničnoj statistici i sistemu zvanične statistike ("Sl.list Crne Gore" br. 18/12 i 47/19) daju okvir za zaštitu, korišćenje i prenos povjerljivih podataka. MONSTAT je izradio dva sveobuhvatna Pravilnika koji pokrivaju procedure za zaštitu ličnih podatka, kao i vođenje pojedinačnih evidencija. U cilju realizacije zakonskog okvira o funkcionisanju bezbjednosnog sistema i statističke povjerljivosti usvojen je Pravilnik o čuvanju statističkih podatka kojim se uređuje način, vrijeme, tehnički uslovi i organizacija čuvanja statističkih podataka, radi sprečavanja njihovog uništavanja, otuđivanja i neovlašćenog korišćenja, kao i Pravilnik o sadržaju i načinu vođenja evidencije o korisnicima individualnih statističkih podataka kojim se propisuje sadržaj i način vođenja evidencije o korisnicima individualnih statističkih podatka.
članom 59 pristup povjerljivim podacima zvanične statistike ograničen je na lica koja obavljaju poslove i zadatke
kod proizvođača zvanične statistike i do stepena u kojem su ti podaci neophodni za proizvodnju zvanične
statistike. Lica koja obavljaju poslove i zadatke kod proizvođača zvanične statistike dužna su da potpišu Izjavu o poštovanju principa povjerljivosti.
Zakon o zvaničnoj statistici i sistemu zvanične statistike je u skladu sa Regulativom 223/2009 i Regulativom (EU) 2015/759 od 29. aprila 2015. godine koje regulišu i odredbe povjerljivosti.
Vlada Crne Gore je usvojila Izjavu o posvećenosti povjerenju u zvaničnu statistiku Crne Gore (Commitment of Confidence). |
7.2. Povjerljivost - tretman
podataka: |
Zaposleni u Upravi za statistiku Crne Gore potpisuju povjerljive izjave o poštovanju povjerljivosti podataka, i za svako namjerno kršenje povjerljivosti statističkih podataka predviđene su znatne zakonske mjere. članom 54 Zakona o zvaničnoj statistici i sistemu zvanične statistike Crne Gore (Sl.list RCG , br.18/12, 47/19) je regulisano da se podaci prikupljeni, obrađeni i sačuvani za potrebe zvanične statistike smatraju povjerljivim, ako je na osnovu tih podataka moguće neposredno ili posredno identifikovati izvještajne jedinice, čime se otkrivaju pojedinačni podaci. Izveštajna jedinica se neposredno identifikuje imenom, nazivom ili adresom, odnosno preko dodijeljenog identifikacionog broja. Posredna identifikacija je utvrđivanje identiteta izvještajne jedinice dedukcijom, uzimajući u obzir sve mjere da bi se identifikovala izvještajna jedinica. Podaci za čije korišćenje su izvještajne jedinice dale izričit pristanak ne smatraju se povjerljivim. |
| 8. Pravila diseminacije Vrh |
8.1. Kalendar objavljivanja
podataka: |
Zakonom o zvaničnoj statistici i sistemu zvanične statistike ("Sl.list Crne Gore" br. 18/12 i 47/19) se propisuje da proizvođači zvanične statistike pripremaju, ažuriraju i objavljuju Kalendar objavljivanja statističkih podataka. Objavljuje se na internet stranici Uprave za statistiku najkasnije do 20. decembra za narednu godinu, za sve proizvođače zvanične statistike koji uključuje datume objavljivanja statističkih podataka. Svaka promjena u datumu objavljivanja u Kalendaru objavljuje se unaprijed u skladu sa Procedurom o neplaniranim revizijama. |
8.2. Pristup kalendaru
(link ili referenca): |
http://www.monstat.org/cg/page.php?id=545&pageid=12 |
| 8.3. Korisnički pristup: |
Opšti cilj proizvođača zvanične statistike jeste zadovoljenje potreba svojih korisnika i da na razumljiv način učini dostupnim svim korisnicima statističke podatke u isto vrijeme i pod istim uslovima. Uprava za statistiku je u obavezi da proizvodi i vrši diseminaciju zvanične statistike na objektivan, transparentan i profesionalan način, tako da svi korisnici budu ravnopravno tretirani. |
| 10. Dostupnost i jasnoca Vrh |
| 10.1. Štampana izdanja: |
Saopštenja trgovine na malo su dostupna na sledećem web sajtu:
https://www.monstat.org/cg/page.php?id=580&pageid=38 |
| 10.2. Publikacije: |
Uprava za statistiku objavljuje sljedeće redovne publikacije: Statistički Godišnjak, Crna Gora u brojkama, Mjesečni statistički pregled. Pored navedenih redovnih, Uprava za statistiku objavljuje i vanredne publikacije. Neke od najznačajnijih vanrednih publikacija su sljedeće: žene i muškarci u Crnoj Gori, Najčešće korišćeni statistički podaci. Sve publikacije koje objavljuje Uprava za statistiku dostupne su na sljedećem linku: http://monstat.org/cg/publikacije.php |
| 10.3. Onlajn baza podataka: |
Podaci trgovine na malo su dostupni na sajtu: http://monstat.org/cg/pxweb.php |
| 10.4. Pristup mikro-podacima: |
Zakonom o zvaničnoj statistici i sistemu zvanične statistike ("Sl.list Crne Gore" br. 18/12 i 47/19) regulisana su pravila pod kojim spoljni korisnici mogu dobiti pristup individualnim podacima za potrebe istraživanja. članom 58 definisane su vrste naučnih i istraživačkih organizacija koje mogu dobiti takve podatke. Davanje individualnih podatka bez identifikatora moguće je isključivo na pisani zahtjev naučno-istraživačkih ustanova, u svrhu obavljanja naučnoistraživačke djelatnosti, kao i međunarodnih statističkih organizacija i proizvođača statistike iz drugih država. Istraživački subjekt potpisuje Ugovor sa Upravom za statistiku, kao i Izjavu o poštovanju principa povjerljivosti. Proizvođači zvanične statistike vode posebnu evidenciju o korisnicima i o svrsi za koju su statistički podaci dati na korišćenje. |
| 10.5. Drugo: |
Podaci se šalju Eurostatu. |
10.6. Dokumentacija o
metodologiji: |
Metodologija trgovine na malo je dostupna na sledećem web sajtu: http://monstat.org/uploads/files/trgovina/2020/Metodologija_Indeks%20prometa%20u%20trgovini%20na%20malo_2020.pdf |
10.7. Dokumentacija o
kvalitetu: |
Zakonom o zvaničnoj statistici i sistemu zvanične statistike ("Sl.list Crne Gore" br. 18/12 i 47/19) definisana je posvećenost kvalitetu, kojom se obezbjeđuje da proizvođači zvanične statistike u Crnoj Gori rade i sarađuju u skladu sa međunarodnim principima kvaliteta statističkog sistema.
U skladu sa Deklaracijom kvaliteta ESS, članom 338 Ugovora o funkcionisanju EU, Regulativom 759/2015 i 223/2009 i Kodeksom prakse Evropske statistike usvojena su sljedeća dokumenta:
1. Strategija kvaliteta Uprave za statistiku
2. Vodič za implementaciju Strategije kvaliteta u Upravi za statistiku;
3. Implementacioni plan |
| 11. Upravljanje kvalitetom statističkih podataka Vrh |
| 11.1. Obezbjeđivanje kvaliteta: |
Uprava za statistiku se opredijelila za implementaciju elemenata TQM (Total quality management) modela koji podstiče razvoj i unapređenje funkcionisanja:
- institucije,
- proizvodnje rezultata zvanične statistike i
- pojedinca.
U srednjem roku Uprava za statistiku se opredijelila za implementaciju TQM modela kroz sljedeće ciljeve:
1. Stroga posvećenost korisnicima i ostalim zainteresovanim stranama,
2. Kvalitetni statistički procesi i proizvodi,
3. Profesionalna orijentacija zaposlenih,
4. Stalna unapređenja,
5. Smanjenje opterećenja izvještajnih jedinica. |
| 11.2. Procjena kvaliteta: |
Kvalitet se prati u svim fazama proizvodnje podataka, od strane odgovornih statističara, u skladu sa specifikacijom za konkretno istraživanje.
Definicije osnovnih varijabli i metodologija obračuna rezultata (apsolutni podaci, indeksi u tekućim i stalnim cijenama) su potpuno usklađeni sa preporukama Eurostata u oblasti kratkoročnih indikatora (Council Regulation No 1165/98 ANEX C). |
| 12. Značaj statističkih podataka Vrh |
| 12.1. Potrebe korisnika: |
Međunarodni korisnici:
- Eurostat
- Svjetska banka
- UN organizacije
- Međunarodni monetarni fond
Nacionalni korisnici:
- Ministarstva i drugi organi javne uprave
- Lokalne samouprave i
drugi organi lokalne uprave
- Centralna banka
- nevladine organizacije
- studenti
- istraživači
- mediji |
| 12.2. Zadovoljstvo korisnika: |
Uprava za statistiku je usvojila Strategiju upravljanja kvalitetom, Vodič za implementaciju Strategije upravljanja kvalitetom, kao i Implementacioni plan za sprovođenje politike kvaliteta.
U cilju mjerenja stepena do kojeg ispunjava svoje obaveze prema korisnicima i u sklopu nove politike kvaliteta, Uprava za statistiku je sprovela istraživanje o zadovoljstvu korisnika.
Rezultati istraživanja dostupni su na web stranici Uprave za statistiku, link: https://www.monstat.org/uploads/files/O%20NAMA/2.%20Izvjestaj%20o%20zadovoljstvu%20korisnika%20-%202022_FINAL(1).pdf |
| 12.3. Potpunost podataka: |
Istraživanje se radi na osnovu potpunog obuhvata preduzeća koja su registrovana u oblasti 47 (po KD 2010 - klasifikaciji djelatnosti) i podaci dobijeni ovim istraživanjem su potpuno usklađeni sa regulativom 1165/98. |
| 13. Tačnost i pouzdanost statističkih podataka Vrh |
| 13.1. Opšta procjena: |
Izveštajne jedinice su sva preduzec?a čija je osnovna delatnost trgovina i koja su u Statističkom biznis registru registrovana u oblasti 47 KD 2010. Izvor podataka je Uprava prihoda i carina. |
| 13.2. Greška uzorka: |
Nije relevantno. |
| 13.3. Ne-uzorkovana greška: |
Nije relevantno. |
| 14. Pravovremenost i tačnost objavljivanja podataka Vrh |
| 14.1. Pravovremenost: |
Prvi rezultati se objavljuju 30 dana nakon završetka referentnog kvartala.
baza administrativnih podataka se dobija na mjesecnom nivou i to 25 dana nakon završetka mjeseca. Generalno, prikupljanje podataka se završava 25 dana nakon završetka referentnog kvartala. |
| 14.2. Tačnost: |
Indikator tačnosti predstavlja vremensku razliku između stvarne objave podataka i planirane objave podataka.
P3 = dact - dsch
što se tiče istraživanja trgovine na malo, tačnost=0, što znači da su podaci objavljeni u skladu sa Kalendarom objave podataka. |
| 15. Koherentnost i uporedivost statističkih podataka Vrh |
| 15.1. Geografska uporedivost: |
Metodologija našeg mjesečnog istraživanja trgovine na malo je ista kao u drugim evropskim zemljama pa su samim tim podaci geografski uporedivi sa podacima drugih EU zemalja. |
| 15.2. Vremenska uporedivost: |
Podaci trgovine na malo su od 1955. godine objavljivani na godišnjem nivou (obrađeni od strane Federalnog zavoda za statistiku Jugoslavije). Do 2006. godine u okviru za uzorak su se nalazila sva preduzeća koja se bave trgovinom na malo, bez obzira u kojoj djelatnosti su registrovana. Od 2006. godine podaci se obračunavaju po novoj metodologiji i u okvir za uzorak se nalaze samo preduzeća koja su registrovana u oblasti 47 KD2010 (trgovina na malo). Uporedivi podaci su raspoloživi od 2000. godine do danas. |
| 15.3. Domen usklađenosti: |
U određenim slučajevima, podaci iz drugih oblasti ekonomske statistike mogu da se koriste za unakrsnu provjeru podataka. |
| 15.4. Interna usklađenost: |
Podaci su interno povezani. Viši nivo agregacije je izveden iz detaljih indeksa prema dobro definisanim procedurama. |
| 17. Revizija statističkih podataka Vrh |
| 17.1. Politika revizije: |
Uprava za statistiku je usvojila politiku revizije i ista je dostupna na web sajtu http://www.monstat.org/cg/page.php?id=1493&pageid=1493 |
| 17.2. Praksa revizije: |
U mjesečnom istraživanju trgovine na malo se koriste redovne revizije. Velike i neplanirane revizije se koriste samo u posebnim slučajevima definisanim politikom revizije. |
| 18. Obrada statističkih podataka Vrh |
| 18.1. Izvor podataka: |
Podaci se prikupljaju na osnovu uzorka izvještajnih jedinica koje su registrovane u Statističkom biznis registru u oblasti 47 Klasifikacije djelatnosti 2010. Preduzeća popunjavaju podatke na osnovu knjigovodstvene evidencije. |
18.2. Učestalost (frekvencija)
prikupljanja podataka: |
Mjesečno. |
| 18.3. Prikupljanje podataka: |
Uprava poreza i carina svakog mjeseca mailom dostavlja baze podataka. |
18.6 Prilagođavanje
podataka: |
Eurostatu se šalju kalendarski i sezonski prilagođeni podaci u redovnoj dinamici. |
