25.07.2023
Indeks rodne ravnopravnosti
Indeks rodne ravnopravnosti mjeri rodnu ravnopravnost u državama članicama Evropske unije kroz šest domena: rad, novac, znanje, vrijeme, moć i zdravlje. Vrijednost indeksa prikazuje se na skali od 1 do 100, gdje 1 predstavlja potpunu neravnopravnost, dok vrijednost 100 prikazuje potpunu ravnopravnost.
Domen nasilja nije uključen u izračunavanje indeksa jer se odnosi samo na žene usljed nedostatka podataka iz ove oblasti. Crna Gora je tokom 2021. godine sprovela Istraživanje o uslovima života i bezbjednosti žena (EU-GBV) – o rodno zasnovanom nasilju po metodologiji EUROSTAT-a, ali je do sada objavljen samo manji set podataka. U narednom periodu će se pratiti razvoj ovog domena i analizirati mogućnost njegovog uključivanja u neki od sljedećih indeksa.
Metodologiju obračuna Indeksa rodne ravnopravnosti razvio je Evropski institut za rodnu ravnopravnost (EIGE), koji i obračunava ovaj Indeks za države EU. U državama koje imaju status kandidata i potencijalnih kandidata za članstvo u EU, Indeks obračunavaju nacionalni statistički zavodi u saradnji sa Evropskim institutom za rodnu ravnopravnost, čime se obezbjeđuje uporedivost Indeksa sa državama članicama EU.
Indeks rodne ravnopravnosti za Crnu Goru objavljuje se po drugi put, u skladu sa Sporazumom o saradnji sa Ministarstvom ljudskih i manjinskih prava. Indeks je obračunala Uprava za statistiku - MONSTAT u saradnji sa Evropskim institutom za rodnu ravnopravnost, u skladu sa propisanom metodologijom, korišćenjem nacionalnih i međunarodnih izvora podataka i ova aktivnost finansirana je od strane Evropske unije u okviru predpristupnog fonda (IPA).
Indeks rodne ravnopravnosti u Crnoj Gori za 2023. godinu je 59,3, što je porast od 4,3 indeksna poena u odnosu na Indeks iz 2019. godine. U EU-27 Indeks rodne ravnopravnosti iznosi 68,6. U odnosu na EU-27 Crna Gora bilježi nižu vrijednost indeksa za 9,3 indeksna poena. Indeks glavnih domena rodne ravnopravnosti pokazuje da je najveći jaz nejednakosti je u oblasti novca (niža vrijednost indeksa za 20,7 indeksnih poena u odnosu na prosjek EU-27), dok je najmanji jaz u Crnoj Gori u odnosu na prosjek EU-27 zabilježen u domenu zdravlja (niža vrijednost indeksa za 0,8 indeksnih poena u odnosu na prosjek EU-27).